Autoreak plazara: Kubako ahotsak

Badira autoreak sekula iritsiko ez zaizkigunak. Badakigunak sekula iritsiko ez zaizkigula. Ez gurera, ez beste edozein hizkuntzatara. Etxean geratuko dira, bigarren eskuko azoketako liburuen artean galdurik, hamaika izenetako bat izanen dira antologiatan. Edizio batzuk izan arren, beti desagertzeko hurbil. Haiek ere badakite hori. Gaurkoan autore batzuen desagertzea apur bat atzeratzea erabaki dugu. Bigarren eskuko azoka batetik aspaldi askatu, milaka kilometro hegan egin, irakurzale bati oparitu eta apal batean luzez egon eta gero, Álbum de poetisas cubanas antologia (Letras cubanas: 1997 [2002]) ikusgarri egin nahi izan dugu.

Hamasei kubatar poeta[1] agertzen zaizkigu bilduma honetan, eta hautaketa eta sarrera Mirta Yáñezek egin du. Gaztelaniazko generoak argi uzten duenez, guztiak dira emakumeak. Sarreran Kubako literaturan emakumeek izan duten historia kontatzen zaigu, 1860. urtetik gaur egunera. Hitzaurre aberatsa eta osoa da; garaiaren arabera Kubako poesiaren gai nagusiak azaltzen dizkigu, eragile sozial eta politikoak, emakumezko idazleek izandako babesa eta mespretxua.

Hamasei ahotsetatik bost hautatu ditugu, poema bana. Keinu bat poetisa kubatarrei.

DESORDENATZEN NAIZ, MAITE, DESORDENATZEN

Carilda Oliver Labra

Desordenatzen naiz, maite, desordenatzen

zure ahora noanean, berandutua,

eta ia ziorik gabe, arrazoia ukatua,

bularraren puntaz zaitut ukitzen.

Bularraren puntaz zaitut ukitzen

eta nire bakardadeaz, babesgabetua;

agian egon gabe maitemindua

desordenatzen naiz, maite, desordenatzen.

Eta nire zoria, fruta errespetatua

zure eskuan sutan da lizun eta aztoratua

promesa txar batek duen bezala pozoitzen;

nahi zaitut musukatu belaunikatua,

baina zure ahora noanean, berandutua,

desordenatzen naiz, maite, desordenatzen.

HORRELAKOAK GINEN

Georgina Herrera

Bai txiroak ginela gu etxean.

Hainbeste,

non ez baikenuen sekula erretratuentzako izan.

Keinuak eta familia-gertaerak

solasaldietan ziren betikotu.

DESILUSIOA RUBÉN DARÍORENTZAT

Nancy Morejón

«Pauma zuri bat pasatzen da»

Rubén Darío

Nire albotik pauma bat pasatzen bada,

haren figura zaintzen duzula pentsatuko dut,

haren hankak, zangoen kraska,

haren ustezko ibilera larria,

lepo luzea;

baina bada oraingoan pasatzen ez den beste pauma bat ere,

pauma guztiz modernoa,

ile zimeleko poeta aztoratzen duena,

ozeanoko kresalak jandako jantziduna;

baina bada beste pauma bat eta ez da zurea

pauma hori nik urratzen dut nire alegiazko etxeko patioan,

lepoa bihurritzen diot ia penaz,

Eta urdin-urdin irizten diot, zeruaren urdina bezainbat.

OFIZIO TRISTEA

Marilyn Bobes

Poetak, zioten.

Epelak izanen dira

eta faltsuak

eta txikiak.

Nahiz eta izaki arinak,

ez dira urrun iritsiko inperfektuak direlako.

Baina baten batek hitza jotzen badu

astoak txirula nola,

aldarrikatu dezagun oso gizona da emakume hori

eta ez

oso emakumea dela gizaki hori.

(Ez itzaletan sortutako emakume bat

non mirabe edo jaun izanen garen.)

Eta gero pentsa dezagun nola isilarazi.

 

OLIOA

Odette Alonso

Oihaleko neskatxak begiratu dit

bere pintzeletik birsortzen naiz jakin gabe

bi orban oihalaren gainean

tinta beltza.

Pintzela nire hatza da haren bizkarrean marraztua

haren hatza nire sudurrean

laztana garondoan.

Oihala ohe hau da

eta hiri osoa

konfiantzarik gabe zabaltzen den bihotza

beltza eta zuria oihalean

neskatxa hori eta biok.

---